Johatsu – Khi con người bỗng dưng muốn “bốc hơi” giữa cuộc sống hiện đại

ĐỜI SỐNG / Thuật ngữ văn hóa
Đã xuất bản

Vì nhiều lý do khác nhau, những người này không muốn mọi người biết tới sự tồn tại của mình nữa. Họ muốn trở thành johatsu và hiện tượng này ngày càng phổ biến ở Nhật Bản.

Johatsu là một thuật ngữ chỉ về hiện tượng một người bỗng dưng biến mất khỏi cuộc sống hiện đại, không ai rõ họ đã đi đâu, làm gì, còn sống hay đã chết. Hiện tượng này rất phổ biến ở Nhật Bản.

Những lý do phổ biến khiến một người biến mất không chút dấu vết chẳng hạn như nợ nần, áp lực cuộc sống nơi công sở, chán nản không tin vào tình yêu. Nhưng có một số yếu tố văn hóa nhất định khiến những lý do này ở Nhật Bản trở nên nghiêm trọng hơn nhiều so với bất kỳ nơi nào khác. Sự xấu hổ khi phải trở thành gánh nặng cho gia đình với nợ nần, ly hôn, thất nghiệp… khiến người Nhật không thể chịu đựng được cú sốc này. Những cú sốc này khiến họ có ít sự lựa chọn, chẳng hạn như tự tử vì xấu số, làm việc cho tới lúc chết hoặc trở thành một johatsu.

Nhà xã hội học Nhật Bản Hiroki Nakamori, người đã nghiên cứu hiện tượng johatsu ở Nhật Bản trong nhiều năm chia sẻ với trang BBC rằng, thuật ngữ này bắt đầu sử dụng ở một số quốc gia châu Á trong những năm 60, khi mọi người nhận ra rằng, chỉ cần biến mất khỏi cuộc sống mọi thứ trở nên dễ dàng hơn (cho họ và cho cả gia đình họ).

“Ở Nhật, con người dễ ‘bốc hơi’ hơn. Cảnh sát sẽ không can thiệp trừ phi có lý do khác như phạm tội hoặc bị tai nạn. Tất cả những gì gia đình có thể làm là trả rất nhiều tiền cho một thám tử tư hoặc là chờ đợi cho tới khi người đó trở về”, Nakamori nói.

Quyền riêng tư là một vấn đề lớn ở Nhật Bản. Vì vậy, những người quyết định trở thành johatsu hầu như có thể ẩn mình mà không lo bị phát hiện. Miễn là họ rời xa cuộc sống mà họ đang cố gắng trốn thoát, họ không cần bận tâm về việc bị phát hiện trên camera hoặc sử dụng thẻ tín dụng của họ tại các máy ATM. Các thành viên trong gia đình không thể truy cập video bảo mật và các giao dịch ATM không bao giờ được theo dõi.

“Với điều luật hiện tại, nếu không có tiền, tất cả những gì tôi có thể làm là xác nhận đó có phải xác chết của con mình hay không, khi phát hiện ra có một thi thể nào đó được đưa tin”, mẹ của một johatsu chia sẻ.

Hiện tượng johatsu phổ biến ở Nhật Bản đến mức có cả những công ty chuyên giúp người bốc hơi. Được gọi là dịch vụ "di chuyển ban đêm" hoặc "chuyển nhà vào ban đêm", các công ty này hỗ trợ johatsu lập kế hoạch biến mất và cung cấp chỗ ở tạm thời tại các địa điểm bí mật.

Chủ một dịch vụ chuyển nhà vào ban đêm nói với Tạp chí TIME rằng, tùy thuộc vào số tài sản mà ai đó muốn bỏ trốn, khoảng cách họ muốn lẩn trốn và thời điểm bốc hơi, giá của hoạt động này dao động trong khoảng 50.000 – 300.000 yên. Nếu dẫn theo trẻ em hoặc những người đòi nợ bỏ trốn có thể đẩy giá lên cao hơn nữa. Một chủ sở hữu công ty này tuyên bố đã giúp từ 100 đến 150 người trở thành johatsu mỗi năm.

Đối với những người không có khả năng chi trả sự trợ giúp của các dịch vụ “chuyển nhà vào ban đêm” hoặc chỉ đơn giản là muốn làm mọi việc một mình, có những hướng dẫn johatsu có thể truy cập công khai mang các tiêu đề như Perfect Vanishing: Reset Your Life hoặc The Complete Manual of Disappearance trên mạng.